MIJN BLOGS IN HET ARCHIEF





KAT BIJ DE DIERENARTS

Het zal de meeste katteneigenaren niet onbekend voorkomen dat voor een kat een bezoek aan de dierenarts een stressvolle ervaring kan zijn. Veel katten verdwijnen al als het transportmandje tevoorschijn komt, de stress begint al thuis. Het transportmandje wordt dan geassocieerd met de eerder opgedane negatieve ervaring bij de dierenarts. Juist in een situatie waarin de kat pijn heeft of ziek is, factoren die de mate van stress en hoe die getoond wordt, kunnen vergroten, is het belangrijk de stress te beperken. Een reden om eens te kijken hoe deze stress zo laag mogelijk gehouden kan worden. Niet alleen voor dit dierenartsbezoekje maar zeker ook voor dierenartsbezoekjes in de toekomst. 
Bij een bezoek aan de dierenarts hebben we te maken met de kat, de eigenaar en de dierenartsenpraktijk. In dit artikel besteed ik eerst aandacht aan wat u als eigenaar kunt doen om de stress zoveel mogelijk te beperken. Daarna kijk ik naar de rol van de dierenartsenpraktijk hierin.

De rol van het socialiseren

Een kat die de omgang met verschillende mensen gewend is, voldoende gesocialiseerd is op mensen, zal bij een bezoek aan de dierenarts minder stress en angst ervaren dan de kat die niet gesocialiseerd of verwilderd is. Met andere woorden, de socialisatieperiode is bij uitstek geschikt om uw kat voor te bereiden op het bezoek aan de dierenarts. Behalve benaderd en geaaid worden door verschillende mensen, is het belangrijk om in deze periode de kat ook te wennen aan meer intensieve aanrakingen, zoals de dierenarts zal doen bij onderzoek. U kunt hierbij denken aan het bekloppen, betasten van bepaalde lichaamsdelen, het kijken in ogen, oren en bek. Het is helemaal ideaal als u de kat tijdens deze periode ook went aan het echt bezoeken van de dierenarts. Het is de bedoeling dat u dan met de kat naar de praktijk gaat uitsluitend om hem/haar daar positieve ervaringen te laten opdoen. Om zo een positieve associatie op te doen met de DAP(dierenartsenpraktijk). Dit doet u door de kat stapsgewijs kennis te laten maken met de verschillende ruimtes en personen en handelingen van de praktijk, terwijl er tegelijk voertjes of speeltjes aangeboden worden. Door in kleine stapjes te werken, blijft u onder het angst niveau en door de beloningen zal de kat een positieve associatie opdoen met de DAP.

Voordat u überhaupt bij de DAP bent, is het natuurlijk wel zaak ervoor te zorgen dat de kat op een positieve manier went aan de transportmand en het ritje naar de praktijk. Dit doet u op dezelfde manier als het wennen aan de DAP. Ook bij een oudere kat die mogelijk al een negatieve associatie heeft opgedaan met dit mandje, is het mogelijk met een stappenplan deze negatieve associatie om te buigen naar een positieve. Door het mandje in de huiskamer te plaatsen en daar eerst vlakbij en later steeds meer erin, voertjes te leggen, zullen de meeste katten daar ook langzaam maar zeker een positieve ervaring mee opdoen en zo geherconditioneerd worden.

De katvriendelijke praktijk

Vanuit het Engelse Feline Advisory Bureau (fabcats.org) zijn richtlijnen opgesteld voor de gezondheid en het welzijn van de kat, ook in de dierenartsenpraktijk. Het gaat hierbij om richtlijnen om de stress voor de kat zoveel mogelijk te beperken. Aandachtspunten voor de wachtruimte, voor de spreekkamer, voor de totale aanpak van de praktijk.


 
Waaraan moet de praktijk voldoen

Kijkend naar het natuurlijk gedrag en de natuurlijke leefomstandigheden van katten, zal het duidelijk zijn dat een kat stress kan ervaren als hij/zij met een hond in dezelfde ruimte moet verblijven. Een katvriendelijke praktijk heeft gescheiden wachtruimtes voor katten en honden. Als dit qua ruimte niet mogelijk is, is dit ook te bereiken door aparte honden- en kattenspreekuren te houden, zodat de kat niet in een wachtkamer vol blaffende honden zit. Mocht dit niet altijd mogelijk zijn in de DAP waar u met uw kat heen gaat, dan kunt u natuurlijk zelf even kijken naar een plekje in de wachtkamer waar uw kat geen zicht op honden heeft. In het uiterste geval kunt u ook met uw kat in de auto wachten.




Omdat katten graag hoog zitten, is het ook belangrijk dat er in de praktijk meerdere hoge “katten parkeerplaatsen” zijn. Om de kat zo een veilige uitkijkpost te bezorgen. Het kan ook zinvol zijn het mandje met handdoeken af te dekken om te voorkomen dat de kat zicht heeft op een andere, vreemde kat. Geruststellende feromonen kunnen van nut zijn, maar een goede schoonmaak van de wachtruimte en zeker ook van de behandeltafel zijn van minstens evenveel nut. Het gaat er dan om geurtjes van vreemde katten met mogelijke angstferomonen te verwijderen. Daarnaast moet er gekeken worden naar geluiden en mogelijke knipperlichtjes in de wachtruimte. Sommige katten ervaren stress bij veel harde geluiden in een hen onbekende ruimte. Ook is het aangetoond dat het knipperlicht van bijvoorbeeld een uitgangsbordje stressverhogend kan werken bij sommige katten.

Een vreemde omgeving waarover de kat zelf geen controle heeft, terwijl hij opgesloten is in een beperkte ruimte, zijn eigenaar zich anders gedraagt dan thuis, zijn allemaal factoren die stress verhogend kunnen werken. Daarom is het belangrijk dat er voldaan wordt aan de hierboven vermelde richtlijnen en dat de wachttijden zo kort mogelijk gehouden worden. Het begint dus eigenlijk al met een goede planning van het spreekuur!

De rol van de dierenarts en paraveterinairen

Om de stress zo laag mogelijk te houden, is het belangrijk dat de dierenarts en paraveterinairen de lichaamshouding van de kat kunnen lezen en luisteren naar wat de eigenaar over de kat vertelt om zo een goede beslissing te kunnen nemen hoe de kat het best behandeld kan worden. Sommige katten ervaren steun door de aanwezigheid en het zicht op hun eigenaar, andere katten ervaren juist helemaal geen steun als de eigenaar zelf totaal gestrest is. In het eerste geval kan de werkwijze zijn om het mandje te laten openen door de eigenaar, misschien zelfs om de kat te onderzoeken op zijn eigen handdoek op de schoot van de eigenaar. In het laatste geval kan de werkwijze zijn om de eigenaar te laten wachten in de wachtkamer en de kat al dan niet uit het mandje te laten komen.

Om een kat uit het mandje te laten komen, kan het helpen om de opening van het mandje naar een muur te richten of om de achterkant van het mandje iets op te tillen. Let wel, het mag geen uit de mand schudden worden! Het is ook niet altijd nodig om de kat uit het mandje te laten komen. Sommige behandelingen zijn goed te doen door de bovenkant van het mandje af te halen en de kat in zijn veilige ruimte te laten. De kat kan steun ervaren door de beschutting van het mandje.

Als de kat wel uit het mandje moet om onderzocht of behandeld te worden, gaat het in elk geval niet werken om een al dan niet door een handschoen beschermde hand in het mandje te steken. Zo’n frontale naar hem toekomende beweging kan behoorlijk bedreigend zijn voor de kat. Het werkt dan beter om de kat zijdelings of van bovenaf te naderen, waarbij dus de bovenkant van het mandje afgenomen moet worden. Een nekvelgreep is evenmin aan te bevelen. Beter is het om de handen om het kattenlijf te plaatsen, achter de voorpootjes. Mocht een nekvelgreep niet te voorkomen zijn, zorg er dan in elk geval voor dat de rest van het kattenlijf ondersteund wordt door of een hand onder zijn achterste te houden of, liever, een hand onder de kattenbuik, waarbij de kat tegen het lichaam aan gehouden wordt.

Als het eenmaal zo ver is dat de kat onderzoeksklaar op de tafel of op schoot zit, is het zaak om ervoor te zorgen dat de kat zo min mogelijk dwang ervaart. Dit is te bereiken door de kat losjes in de juiste positie te houden. Door hem heel stevig vast te houden, druk uit te oefenen, gaat de kat juist tegenwerken en vechten. Het werkt het beste om niet over de kat heen te hangen, maar hem zo dicht mogelijk bij het eigen lichaam te houden, waarbij u natuurlijk wel voor uw eigen veiligheid zorgt. Hiervoor zijn verschillende grepen waarbij het de kat onmogelijk wordt gemaakt om te krabben of te bijten. Welke handgreep u ook toepast, voorkom in elk geval dat u bruuske bewegingen maakt. Beweeg rustig en laat eerst de kat wennen aan uw hand op zijn lichaam.

Geef de kat de tijd om aan een positie te wennen, om te kunnen ontspannen. Dit is te bereiken door afleiding te bieden door bijvoorbeeld over het kopje te kriebelen. Dit geldt ook tussen verschillende onderzoeken en behandelingen in. Geef de kat de tijd om eerst weer een positieve ervaring op te doen door het aanbieden van spel of voertjes voor er met de volgende handeling begonnen wordt. Mochten er apparaten gebruikt moeten worden die geluid maken, zoals een tondeuse om plaatselijk te scheren, kies dan voor eentje met zo min mogelijk geluid en geef de kat de gelegenheid aan dit geluid te wennen zonder angst te ervaren door het op grote afstand van de kat aan te zetten en het langzaam dichterbij te laten komen. Praat verder op rustige, vriendelijke toon tegen de kat. Dit begint al bij de begroeting!

Eindig een bezoek aan de DAP altijd positief door de kat nadat hij tot rust is gekomen voertjes of afleiding te bieden. Zo wordt een negatieve associatie voorkomen, wat belangrijk is bij een volgend bezoek.

Zeer angstige of agressieve katten

Bij zeer angstige of agressieve katten kan het gebruik van een handdoekwikkel worden ingezet. Dr. Sophia Yin heeft verschillende handdoekwikkels beschreven om in specifieke situaties in te zetten. Bij deze handdoekwikkels is het belangrijk om ervoor te zorgen dat bij het uit het mandje halen van de kat de handdoek volledig over hem heen geworpen wordt en dat het achterlijf van de kat tegen het lichaam is om ontsnappen te voorkomen. Zorg ook voor voldoende ruimte om de handdoek goed in te stoppen.

Een handdoek kan gebruikt worden om de kat te transporteren, waarbij het zaak is om de buidel handdoek met kat boven de armen en tegen het lichaam te dragen. Daarnaast kan een handdoek ook gebruikt worden om een kat te bedekken tijdens de behandeling om hem zo minder stress en angst te laten ervaren. Door minder zicht te hebben, dus door de kop en de ogen met de handdoek te bedekken. Natuurlijk is het dan wel zaak ervoor te zorgen dat niet de handdoek angst opwekt, door de handdoek ofwel in te sprayen met Feliway ofwel door tegelijk voertjes aan te bieden. In sommige gevallen zult u gewoon snel en doelgericht moeten werken om het stressniveau zo laag mogelijk te houden.

Afhankelijk van het te behandelen lichaamsdeel kan de kat wel of niet met de handdoek bedekt worden. Mogelijke alternatieven zijn een muilkorf of een kraag, die dan ook liefst eerst positief geassocieerd wordt door hem in combinatie met voertjes of afleiding aan te bieden. Het gebruik van leren handschoenen alleen wordt niet aanbevolen omdat dit niets doet aan de stress en angstvermindering van de kat. In die gevallen waarin alle genoemde mogelijkheden teveel stress of angst en daaruit voortkomende agressie opleveren, is het zinvol om de kat zo snel mogelijk te kalmeren met medicatie om hem in elk geval te kunnen behandelen.



Mocht de kat in de opname moeten verblijven dan is het zaak om hem daar ook zo min mogelijk stress te laten ervaren door in het hok te zorgen voor voldoende schuilplekjes en het zicht op en het geluid van andere dieren te beperken. Ook hier kunnen rustgevende feromonen voor minder stress zorgen. Bovendien is het aangetoond dat deze feromonen de eetlust opwekken, wat bij het herstel van de kat van groot belang kan zijn.

Ter afsluiting

Zowel de eigenaar als de DAP kunnen maatregelen nemen om het stress niveau van de kat bij de DAP zo laag mogelijk te houden om zo negatieve associaties met de DAP te beperken. Dit is niet alleen belangrijk voor het welzijnsniveau en de gezondheidstoestand van de kat op dat moment. Het maakt ook volgende bezoekjes aan de DAP minder stressvol, wat altijd belangrijk is maar helemaal als u een kat hebt die vaker naar de DAP moet.