Afgelopen week bezocht ik een lezing over een waardig levenseinde voor huisdieren.
Hoewel we daar vaak niet bij stilstaan op het moment dat we een dier in huis halen, komt onvermijdelijk een keer de dag dat uw eens zo schattige kitten- ik ga in deze katse spinsels maar even uit van katten, maar het geldt natuurlijk voor alle dieren waar u voor zorgt - toch wel erg oud is geworden en overlijdt.
 

Soms gebeurt dit vanzelf: gaat de kat op zijn eigen tijd, vaak moet het kattenpersoneel deze moeilijke beslissing nemen om de oude stakker een verder lijden te besparen.
Geen vrolijk vooruitzicht, maar meestal wel de realiteit: mensen worden nu eenmaal ouder dan katten.
En net als bij mensen, komt ook bij katten de ouderdom met gebreken.

Hoe zit dat nu eigenlijk met kattenleeftijd?

Laten we eens kijken naar een afbeelding die ik op internet vond:







Hier wordt zichtbaar gemaakt dat een kat veel sneller volwassen en ouder wordt dan een mens. Kijk maar, een kat van 2 jaar is omgerekend naar mensenjaren dan al 24 jaar. Dat is geen kattenpis!
Wat ook zichtbaar wordt, is dat er een verschil is tussen binnen- en buitenlevende katten. De oorzaak mag duidelijk zijn: een kat die personeel heeft dat hem toegewijd verzorgt, die niet hoeft te jagen voor de kost, een dak boven zijn schattige koppie heeft, heeft lichamelijk minder te doorstaan, te lijden dan een kat die in de vrije natuur leeft en overal zelf voor moet zorgen. De risico’s liggen elke dag weer op de loer en als hij niet uitkijkt, wordt de vrijbuiter misschien wel aangevallen door een terrorkat wiens territorium hij passeert of door een bullebak van een waakhond wiens pad hij per ongeluk kruist of overreden door een auto.
Kortom het leven van een buiten levende kat is vol risico’s en dat telt ook in zijn levensjaren.

Nu zijn veel katten die het geluk hebben over personeel te beschikken, vaak deels binnen-, deels buitenkat en globaal wordt er een leeftijd van ongeveer 9 jaar aangehouden waarop gezegd wordt dat een kat met personeel tot de oudere katten behoort.

Dit is ook de leeftijd die u vaak op zogenaamd seniorvoer ziet staan. Dit voer is aangepast aan de lagere energiebehoefte van een oudere kat, en de veranderde opname van voedingsstoffen als bijvoorbeeld eiwitten.
Vanaf deze leeftijd komen katten ook in aanmerking voor een senior check up bij de dierenarts. Een jaarlijkse controle van vitale orgaansystemen, o.a. lever- en nierfuncties d.m.v. bloedonderzoek, Röntgen foto’s van borst, buik, rug en heupen.
Zo’n check up is belangrijk, omdat katten van nature meesters zijn in het verbergen van pijn en gebreken. Denk maar aan katten die in het wild leven: op het moment waarop ze laten zien dat ze pijn hebben, zwak zijn, zijn ze hun leven niet meer zeker. Het maakt ze kwetsbaar, ze worden mogelijk verstoten uit de groep vrouwelijke verwante dieren waarin ze leven of hun territorium wordt overgenomen door een jonge, vitale kater.
Ook de in huis, bij personeel levende kat heeft dit instinct behouden, waardoor hij pas als hij echt niet meer kan, iets laat merken aan zijn personeel. En als u uw kat elke dag ziet, gaat u ongemerkt ook grenzen verleggen. U groeit als het ware mee in zijn aftakeling.
Pas op het moment waarop uw kat steeds meer moeite krijgt met eten, met lopen, gaat u zien dat er iets scheelt en dan is het mogelijk al te laat.
Met een jaarlijkse check up kunnen veel problemen tijdig ontdekt worden en met bijvoorbeeld een aanpassing aan het dieet kan uw kat dan nog heel wat katwaardige jaren beleven.
Hebt u meerdere katten in huis, dan hebt u wel hulp van hen bij het opsporen van ziektes en gebreken. Zij reageren op de zieke door hem eerst uitgebreid te poetsen, ze nemen als het ware deze verzorging over, later als de ziekte verder gaat, laten ze hun makkertje links liggen. De zieke zelf zal zich steeds meer terugtrekken op verscholen plekjes. Net als de buitenlevende kat die een schuilplekje zoekt om uiteindelijk te sterven.
Katten kunnen overigens wel rouwen. Dus als u meerdere katten hebt en een van hen is overleden, geef de andere katten wel de gelegenheid om afscheid te nemen. Leg de overleden kat in de kamer en laat het aan de andere katten over of en hoe ze afscheid nemen. Sommigen zullen hem besnuffelen, lichtjes aanraken en pas als hij echt niet reageert, tot het besef komen dat hij er niet meer is. Anderen doen misschien niets, maar geef ze wel deze kans. Een kat kan een huisgenoot ongelooflijk missen, zelfs als ze tijdens zijn leven weinig contact hadden. Uit gemis, rouw kan een kat ander gedrag gaan vertonen, van lusteloosheid tot onzindelijkheid, uit stress zichzelf poetsen, minder of juist extra veel eten, rusteloos door het huis lopen en alle plekjes nalopen waar de ander eerst liep bijvoorbeeld.

Wat u kunt doen om uw oudere kat een fijne oude dag te bezorgen:


 


Zoals u op bovenstaande foto ziet, wordt de vacht van een senior wat plukkerig. Hij is niet meer zo goed in staat om zichzelf te poetsen, deels door zijn stramme gewrichten waardoor hij niet overal even makkelijk meer bij kan, deels ook door zijn slechter wordend gebit en daardoor pijn in zijn bek, waardoor hij minder graag zichzelf poetst. U kunt deze kat op verschillende manieren helpen: deels door hem te laten nakijken en behandelen door de dierenarts op pijn in gewrichten en/of bek, waarvoor hij mogelijk pijnbestrijding krijgt of mogelijk wat tanden getrokken worden, waardoor de pijn vermindert. Deels ook door hem te helpen met poetsen door hem wat vaker te borstelen, kammen of te laten trimmen. Het trimmen dan liefst wel zonder narcose door een daarin gespecialiseerde trimster. Een kat op leeftijd moet niet nodeloos worden blootgesteld aan de risico’s die een narcose voor deze kwetsbare groep nu eenmaal met zich meebrengen.
Vanzelfsprekend zal uw dierenarts uw kat eerst controleren of en welke narcose uw kat kan doorstaan als er wel een nodig is bij bijvoorbeeld kiezen trekken.
Zoals ik in mijn vorige blog al schreef, kunnen oudere katten door pijn in hun gewrichten of door dementie, verminderde nierfunctie, verminderd zicht etc. onzindelijk worden. Vanzelfsprekend volgt u dan de daar gegeven adviezen om hen weer waardig op de bak te laten gaan.
Oudere katten hebben door hun mindere activiteit, tragere stofwisseling, fragielere lijfjes meer behoefte aan warme en zachte plekjes om te liggen. Met wat lekkere zachte mandjes, doeken bij de verwarming of in de vensterbank waar de zon schijnt, maakt u ze blij.
Zorg er wel voor dat de hogere plekjes goed bereikbaar zijn door bijvoorbeeld opstapjes te maken naar de bank, de vensterbank en ook de kattenbak, als dat nodig is!
Kijk ook even of hij nog wel door het kattenluikje kan om naar zijn favoriete zonneplekjes te gaan of om zijn rondje te patrouilleren! Misschien moet u wat vaker portier spelen als hij moeite heeft met het luikje.
Hoewel oudere katten meer slapen, willen ook zij nog steeds lekker met hun personeel spelen! Misschien wat korter en minder intensief, maar speel wel met ze!
Zo zijn er nog tal van tips te geven, maar voorlopig houd ik het even hierbij.

Een katwaardig einde

Ook dit hoort zeker bij een goede oude dag.
Mogelijk komt er een moment waarop uw kat eigenlijk niet meer door het huis loopt, alleen nog om naar zijn voerbakje te gaan. Of hij heeft veel pijn, wil niet eten, kan zijn uitwerpselen niet meer ophouden. Voor een hygiënisch dier als een kat is dit niet katwaardig!
Op het moment dat er geen zicht meer is op verbetering van de situatie en uw kat lijdt, is het moeilijke moment voor u aangebroken om de beslissing te nemen om hem te helpen sterven.
Hoe moeilijk ook, gezien vanuit het welzijn van uw kat, is dit de enige juiste beslissing.
Overleg hierover goed met uw dierenarts en vraag ook naar de mogelijkheden. Wilt u dit thuis in zijn vertrouwde leefomgeving in zijn mandje op het aanrecht waar hij de laatste dagen heeft doorgebracht of misschien toch liever in de praktijk? Wat wilt u dat er daarna met zijn lichaam gebeurt? De mogelijkheden zijn legio en het is voor uw eigen rouwproces belangrijk om hier van te voren goed over na te denken. Alvast sterkte gewenst voor als dit moment aanbreekt.