MIJN BLOGS IN HET ARCHIEF
Omdat ik de afgelopen tijd steeds weer op de, al in 1965 ontwikkelde, vijf vrijheden van Brambell stuit, wil ik daar ditmaal wat aandacht aan besteden. En dan toegespitst op de bij ons levende katten, ras en raslozen. Als gedragstherapeut kom ik helaas maar al te vaak tegen dat door onwetendheid van het personeel niet aan alle vrijheden wordt voldaan en dat daaruit de kat reageert met in menselijke ogen ongewenst gedrag.
Welke vrijheden zijn dat dan?
In 1965 riep de commissie Brambell vijf vrijheden in het leven voor het welzijn van door mensen gehouden dieren, zowel landbouwhuisdieren als gezelschapsdieren, dierentuindieren en klein vee. In eerste instantie ging het vooral om het lichamelijk welbevinden van de dieren: ze moeten kunnen staan, liggen, zich omdraaien, hun ledematen kunnen strekken en hun vacht kunnen verzorgen. Omdat er meer bij komt kijken als je een dier goed wilt huisvesten/in gevangenschap wilt laten leven, heeft de FAWC( British Farm Animal Welfare Council) dit in 1993 uitgewerkt tot een lijst van vijf benoembare vrijheden, die ik hier even voor u op een rijtje zet.
Vijf vrijheden:
Vrij zijn van honger, dorst en ondervoeding,
Vrij van fysiek en thermaal ongerief,
Vrij van pijn, verwonding en ziektes,
Vrij van angst en chronische stress,
Vrij om natuurlijk gedrag te vertonen.
Wat betekent dit nu voor de bij mensen levende katten?
Als we kijken naar de eerste drie vrijheden, basisbehoeftes van de kat, mag ik hopen dat voor de meeste eigenaars duidelijk is hoe ze hierin kunnen voorzien, zodat het hun kat aan niets ontbreekt. Zolang het hen niet aan financiële middelen ontbreekt. Helaas komt het met de economische crisis voor dat het mensen aan geld ontbreekt om tijdig naar de dierenarts te gaan, goed voer te kopen, waardoor katten soms onnodig pijn lijden, ziek zijn en daardoor ander gedrag gaan vertonen. Vaak is dan de plotselinge onzindelijkheid of agressie reden om toch eens te gaan kijken wat er aan de hand is. Het is dan jammer dat de kat al langer ziek was en daaruit een ongewenst gedrag heeft ontwikkeld. In de eerste plaats omdat de kat onnodig geleden heeft en verder omdat het ongewenste gedrag mogelijk al een patroon, en dus moeilijker te doorbreken, is geworden. Een mogelijkheid om hier anders mee om te gaan, is om je kat te verzekeren, zodat dierenartskosten vergoed worden. Als u zelf geen spaarpotje kunt opbouwen, doet u dit zo, automatisch met de verzekeringspremie. Voor het welbevinden van uw kat!
De andere twee vrijheden: vrijheid van angst en chronische stress en de vrijheid om natuurlijk gedrag te vertonen, zijn de vrijheden waar vaak onbedoeld wat aan schort waardoor de kat ongewenst gedrag vertoont.
Angst en chronische stress kunnen ontstaan door een onvoldoende socialisatie en/of de huidige leefomstandigheden. De oorzaak kan binnens- of buitenshuis liggen. U kunt hierbij denken aan meerdere katten in één huis of vreemde katten die door de tuin lopen. Hoewel Brambell zegt dat elk dier een maatje nodig heeft in de vorm van een soortgenoot en dat ook voor veel katten geldt, kan het zijn dat de katten niet op de juiste manier aan elkaar geïntroduceerd zijn of dat hun karakters totaal niet bij elkaar passen of u zult maar net die kat hebben die gewoon liever alleen is om zo de volle aandacht van zijn personeel te krijgen. Er zijn dus nogal wat verschillen tussen katten en kattengroepen, waardoor ik het een beetje kort door de bocht vind om te zeggen dat elke kat een maatje nodig heeft om gelukkig te zijn. Ik zeg liever “ja, mits…”.
Als we kijken naar de vrijheid om natuurlijk gedrag te vertonen, is het goed om eerst even duidelijk te stellen dat er dan niet bedoeld wordt alle gedrag dat de kat in de natuur vertoont, maar gedrag dat zo soorteigen is, dat verhindering ervan leidt tot frustratie en chronische stress. Hiermee kom ik dan gelijk op de vraag of neutraliseren van katten dan niet goed is: wordt de kat hierdoor beperkt in zijn vrijheid? Ja, in de zin van dat hij zich niet kan reproduceren, maar lijdt de kat hieraan? Ik denk niet dat dit zijn welzijn en welbevinden aantasten, dus in die zin kunnen katten gewoon geneutraliseerd worden.
Veel ongewenst gedrag komt voort uit het gebrek aan bewegingsvrijheid, dagbesteding die een binnenshuis levende kat ervaart. Hoewel een kat gemiddeld 16 uur per etmaal slaapt/dommelt, is het van wezenlijk belang dat hij de resterende acht uur behalve eten, drinken, ontlasten en poetsen, ook nog wat anders te doen heeft. En hiermee kom ik op de mogelijkheid tot natuurlijk gedrag vertonen. Een kat moet kunnen rennen, klimmen, jagen, markeren, alles wat een kat buiten ook doet. Een kat die als enige kat in huis leeft waar hij niet naar buiten kan, waar geen krabpalen zijn, waar het enige bewegende de benen van zijn personeel zijn die na zes uur ’s avonds eindelijk thuis komt, zal uit verveling, stress, misschien in de gordijnen of in die benen hangen. Die kat is niet vernielzuchtig of agressief, hij reageert gewoon op het enige wat hij in zijn leefsituatie kan doen. Deze kat zal veel baat hebben bij krab- en klimmogelijkheden binnenshuis. Dit geldt overigens ook voor meerdere katten die samen in huis leven. Hoewel ze zeker wel gezelschap aan elkaar kunnen hebben, is het juist voor hen belangrijk dat ze hun soorteigen gedrag kunnen vertonen, kunnen markeren op belangrijke punten in huis bijvoorbeeld. Natuurlijk hoeft u als eigenaar daar geen legitieme sproeiplek te maken- uitzonderingen daargelaten- meestal voldoen markeermogelijkheden in de vorm van krabben of kopjes geven!
De kat op bovenstaande foto ligt op een mooi hoog uitkijkplekje, waar ze overzicht heeft over haar territorium. Ook een basisbehoefte van de kat!
Sommige katten kunnen met de nodige aanpassingen in de omgeving goed binnenshuis leven. Ik kwam laatst bij zeer toegewijd personeel dat polletjes kattengras op de bar had staan voor de daar levende Britse korthaar, die daar echt van smulde! Ook op zijn balkon stond een polletje, dus meneer kon naar hartenlust gras knabbelen!
Er zijn ook katten die het echt nodig hebben om naar buiten te gaan, hoeveel polletjes gras je ook neerzet, nooit is het genoeg! Die katten willen echt jagen, spannende luchtjes opsnuiven buiten, kortom hun natuurlijk gedrag vertonen. Het kan zijn dat u uw kat niet zomaar buiten wilt laten lopen, omdat hij een bijzonder ras is of omdat u geen risico op verkeersongelukken wilt lopen. Misschien bent u wel een vogelliefhebber of heeft uw buurman volières in de tuin. Dan is een afgezette tuin of kattenren een optie: uw kat kan veilig naar buiten en niemand heeft last van hem. Ik kan niet zeggen dat hij geen vlieg kwaad doet, want ook in een ren of afgezette tuin komen insecten, vogels, muizen, dus alle mogelijkheden om natuurlijk gedrag te vertonen, om te jagen.
De katten op bovenstaande afbeelding kunnen zelfs vissen in hun ren!
Zo zijn er genoeg mogelijkheden om aan de vijf vrijheden te voldoen en aan te sluiten bij Mench(1998) en Duncan(1993,1996)die nog een stapje verder gaan en stellen dat welzijn de aanwezigheid van positieve en negatieve gevoelens veronderstelt, niet alleen de afwezigheid van lijden.
DE VIJF VRIJHEDEN VAN BRAMBELL
Omdat ik de afgelopen tijd steeds weer op de, al in 1965 ontwikkelde, vijf vrijheden van Brambell stuit, wil ik daar ditmaal wat aandacht aan besteden. En dan toegespitst op de bij ons levende katten, ras en raslozen. Als gedragstherapeut kom ik helaas maar al te vaak tegen dat door onwetendheid van het personeel niet aan alle vrijheden wordt voldaan en dat daaruit de kat reageert met in menselijke ogen ongewenst gedrag.
Welke vrijheden zijn dat dan?
In 1965 riep de commissie Brambell vijf vrijheden in het leven voor het welzijn van door mensen gehouden dieren, zowel landbouwhuisdieren als gezelschapsdieren, dierentuindieren en klein vee. In eerste instantie ging het vooral om het lichamelijk welbevinden van de dieren: ze moeten kunnen staan, liggen, zich omdraaien, hun ledematen kunnen strekken en hun vacht kunnen verzorgen. Omdat er meer bij komt kijken als je een dier goed wilt huisvesten/in gevangenschap wilt laten leven, heeft de FAWC( British Farm Animal Welfare Council) dit in 1993 uitgewerkt tot een lijst van vijf benoembare vrijheden, die ik hier even voor u op een rijtje zet.
Vijf vrijheden:
Vrij zijn van honger, dorst en ondervoeding,
Vrij van fysiek en thermaal ongerief,
Vrij van pijn, verwonding en ziektes,
Vrij van angst en chronische stress,
Vrij om natuurlijk gedrag te vertonen.
Wat betekent dit nu voor de bij mensen levende katten?
Als we kijken naar de eerste drie vrijheden, basisbehoeftes van de kat, mag ik hopen dat voor de meeste eigenaars duidelijk is hoe ze hierin kunnen voorzien, zodat het hun kat aan niets ontbreekt. Zolang het hen niet aan financiële middelen ontbreekt. Helaas komt het met de economische crisis voor dat het mensen aan geld ontbreekt om tijdig naar de dierenarts te gaan, goed voer te kopen, waardoor katten soms onnodig pijn lijden, ziek zijn en daardoor ander gedrag gaan vertonen. Vaak is dan de plotselinge onzindelijkheid of agressie reden om toch eens te gaan kijken wat er aan de hand is. Het is dan jammer dat de kat al langer ziek was en daaruit een ongewenst gedrag heeft ontwikkeld. In de eerste plaats omdat de kat onnodig geleden heeft en verder omdat het ongewenste gedrag mogelijk al een patroon, en dus moeilijker te doorbreken, is geworden. Een mogelijkheid om hier anders mee om te gaan, is om je kat te verzekeren, zodat dierenartskosten vergoed worden. Als u zelf geen spaarpotje kunt opbouwen, doet u dit zo, automatisch met de verzekeringspremie. Voor het welbevinden van uw kat!
De andere twee vrijheden: vrijheid van angst en chronische stress en de vrijheid om natuurlijk gedrag te vertonen, zijn de vrijheden waar vaak onbedoeld wat aan schort waardoor de kat ongewenst gedrag vertoont.
Angst en chronische stress kunnen ontstaan door een onvoldoende socialisatie en/of de huidige leefomstandigheden. De oorzaak kan binnens- of buitenshuis liggen. U kunt hierbij denken aan meerdere katten in één huis of vreemde katten die door de tuin lopen. Hoewel Brambell zegt dat elk dier een maatje nodig heeft in de vorm van een soortgenoot en dat ook voor veel katten geldt, kan het zijn dat de katten niet op de juiste manier aan elkaar geïntroduceerd zijn of dat hun karakters totaal niet bij elkaar passen of u zult maar net die kat hebben die gewoon liever alleen is om zo de volle aandacht van zijn personeel te krijgen. Er zijn dus nogal wat verschillen tussen katten en kattengroepen, waardoor ik het een beetje kort door de bocht vind om te zeggen dat elke kat een maatje nodig heeft om gelukkig te zijn. Ik zeg liever “ja, mits…”.
Als we kijken naar de vrijheid om natuurlijk gedrag te vertonen, is het goed om eerst even duidelijk te stellen dat er dan niet bedoeld wordt alle gedrag dat de kat in de natuur vertoont, maar gedrag dat zo soorteigen is, dat verhindering ervan leidt tot frustratie en chronische stress. Hiermee kom ik dan gelijk op de vraag of neutraliseren van katten dan niet goed is: wordt de kat hierdoor beperkt in zijn vrijheid? Ja, in de zin van dat hij zich niet kan reproduceren, maar lijdt de kat hieraan? Ik denk niet dat dit zijn welzijn en welbevinden aantasten, dus in die zin kunnen katten gewoon geneutraliseerd worden.
Veel ongewenst gedrag komt voort uit het gebrek aan bewegingsvrijheid, dagbesteding die een binnenshuis levende kat ervaart. Hoewel een kat gemiddeld 16 uur per etmaal slaapt/dommelt, is het van wezenlijk belang dat hij de resterende acht uur behalve eten, drinken, ontlasten en poetsen, ook nog wat anders te doen heeft. En hiermee kom ik op de mogelijkheid tot natuurlijk gedrag vertonen. Een kat moet kunnen rennen, klimmen, jagen, markeren, alles wat een kat buiten ook doet. Een kat die als enige kat in huis leeft waar hij niet naar buiten kan, waar geen krabpalen zijn, waar het enige bewegende de benen van zijn personeel zijn die na zes uur ’s avonds eindelijk thuis komt, zal uit verveling, stress, misschien in de gordijnen of in die benen hangen. Die kat is niet vernielzuchtig of agressief, hij reageert gewoon op het enige wat hij in zijn leefsituatie kan doen. Deze kat zal veel baat hebben bij krab- en klimmogelijkheden binnenshuis. Dit geldt overigens ook voor meerdere katten die samen in huis leven. Hoewel ze zeker wel gezelschap aan elkaar kunnen hebben, is het juist voor hen belangrijk dat ze hun soorteigen gedrag kunnen vertonen, kunnen markeren op belangrijke punten in huis bijvoorbeeld. Natuurlijk hoeft u als eigenaar daar geen legitieme sproeiplek te maken- uitzonderingen daargelaten- meestal voldoen markeermogelijkheden in de vorm van krabben of kopjes geven!
De kat op bovenstaande foto ligt op een mooi hoog uitkijkplekje, waar ze overzicht heeft over haar territorium. Ook een basisbehoefte van de kat!
Sommige katten kunnen met de nodige aanpassingen in de omgeving goed binnenshuis leven. Ik kwam laatst bij zeer toegewijd personeel dat polletjes kattengras op de bar had staan voor de daar levende Britse korthaar, die daar echt van smulde! Ook op zijn balkon stond een polletje, dus meneer kon naar hartenlust gras knabbelen!
Er zijn ook katten die het echt nodig hebben om naar buiten te gaan, hoeveel polletjes gras je ook neerzet, nooit is het genoeg! Die katten willen echt jagen, spannende luchtjes opsnuiven buiten, kortom hun natuurlijk gedrag vertonen. Het kan zijn dat u uw kat niet zomaar buiten wilt laten lopen, omdat hij een bijzonder ras is of omdat u geen risico op verkeersongelukken wilt lopen. Misschien bent u wel een vogelliefhebber of heeft uw buurman volières in de tuin. Dan is een afgezette tuin of kattenren een optie: uw kat kan veilig naar buiten en niemand heeft last van hem. Ik kan niet zeggen dat hij geen vlieg kwaad doet, want ook in een ren of afgezette tuin komen insecten, vogels, muizen, dus alle mogelijkheden om natuurlijk gedrag te vertonen, om te jagen.
De katten op bovenstaande afbeelding kunnen zelfs vissen in hun ren!
Zo zijn er genoeg mogelijkheden om aan de vijf vrijheden te voldoen en aan te sluiten bij Mench(1998) en Duncan(1993,1996)die nog een stapje verder gaan en stellen dat welzijn de aanwezigheid van positieve en negatieve gevoelens veronderstelt, niet alleen de afwezigheid van lijden.